Qusar rayonu, Azərbaycanın şimal-şərqində, fəvqaladə təbii gözəlliyi, tarixi abidələri və mədəni irsi ilə diqqət çəkir. Rayonun fərqli və unikal kəndlərindən biri də Laza (Ləzə) kəndidir. Bu kənd təbiəti, tarix boyu oynadığı strateji rolu və yerli xalqın mədəniyyəti ilə özəməxsus bir yer tutur.
Qusar rayonu, Azərbaycanın şimal-şərqində, fəvqəladə təbii gözəlliyi, tarixi abidələri və mədəni irsi ilə diqqət çəkir. Rayonun fərqli və unikal kəndlərindən biri də Laza (Ləzə) kəndidir. Bu kənd təbiəti, tarix boyu oynadığı strateji rolu və yerli xalqın mədəniyyəti ilə özəməxsus bir yer tutur. Laza kəndi Qusar çayının sahilində, Baş Qafqaz silsiləsinin yamacında, Qızılqaya və Mıxtökən silsiləsinin ətəklərində, dəniz səviyyəsindən 1650 metr yüksəklikdə yerləşir. Kəndin ətrafı füsunkar təbii mənzərələrlə əhatə olunub və bura ilin bütün fəsillərində turistlərin diqqətini cəlb edir.
Etnomorfoloji Mənşə və Adının Mənası
Laza kəndinin adının mənası ilə bağlı bir neçə rəvayət var. Bəziləri kəndin adını "latsar" - ləzgi dilində "ağ rəng" anlamı verən söz ilə əlaqələndirirlər. Bu, Laza kəndinin yay aylarında ağ çiçəklərin bol olması, qışda isə qarla örtülməsi ilə izah edilir. Digər bir nəzəriyyəyə görə, "Laza" sözü qədim ləzgi tayfalarının adından yaranmış və burada tarix boyu mükim olan etnik qruplarla əlaqədərdir.
Tarixi Yollar və Karvan Yolları
Laza kəndi tarix boyu mühüm ticarət və karvan yollarının üstündə yerləşmişdir. Əsrlər əvvəl Bazardüzü dağının ətəklərində mövsümlük bazara gedən ticarət yolu buradan keçmişdir. Həmin yol eyni zamanda Qəbələnin Laza kəndinə köçmüş insanlar arasında rabitə rolunu oynayıb.
Laza kəndindən başlayan yollar bir neçə istiqamətdə davam edirdi:
-
Laza kəndi -Şahyaylaq- Xınalıq kəndi-Qudialçay-Qotur yaylağı-Mucuq kəndi-Qəbələ Laza kəndi;
-
Laza kəndi -Şahyaylaq- Kürvədağ aşırımı -Dəmiraparançay -Mucuq kəndi-Qəbələ Laza kəndi;.
Bu yollar bölgənin iqtisadi və mədəni əlaqələrinə təsiri baxımından olduqca vacib rol oynayıb.
Tarixi Abidələr və Gəzməli Yerlər
Laza kəndində bir çox tarixi və təbii abidələr mövcuddur:
-
18-ci əsrə aid məscid – Kəndin dini və mədəni tarixinin bir hissəsidir.
-
Nisen dağı – Yüksəkliyi və fəvqaladə görünüşü ilə diqqət çəkir.
-
Qoşa şəlalə – Laza kəndinin simvollarından biridir. Şəlalə il boyu turistlərin diqqətini cəlb edir.
-
Hacı Zəngi piri – Yerli xalq tərəfindən müqəddəs sayılan bir ziyarətgah.
-
Qusar çayının sahilindəki qədimi qəbirstanlıq – Burada çox qədim dövrlərə aid qəbir daşları var.
Qusar çayının üzərindəki qədimi daş körpü – "Qönçi-Myux" adlanan bu körpü kəndin tarixinin bir hissəsidir.
Kənd Sakinlərinin Məşğuliyyəti
Laza kəndinin əhalisi təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə edərək iqtisadi fəaliyyətlə məşğul olur. Burada əsas gəlirlər heyvandarlıq, arıçılıq, kənd təsərrüfatı və turizmdən gəlir. Laza kəndi təbii gözəllik, tarixi irs və mədəniyyəti ilə Azərbaycanın ən maraqlı kəndlərindən biridir.
